INNI TAK ROBIĄ

INNI TAK ROBIĄ

Cóż jest cięższego nad ołów? A jak mu na imię? Głupi. (Syr 22,14)*

 

 W 1781 r. cesarz austriacki Józef II wydał edykt o tolerancji religijnej, nadal bowiem żywa była wśród jego poddanych niechęć do Żydów. Gdy rada miejska protestowała przeciwko zniesieniu podatku na konie pociągowe należące do Żydów, cesarz zapytał wówczas radnych: „Czy można te konie ochrzcić?" „Oczywiście, że nie" - odrzekli zgodnie. „A więc trzeba je tak samo traktować jak konie chrześcijan" - zawyrokował cesarz.

 

Opis

Podstawą tej manipulacji jest reguła społecznego dowodu słuszności. Jeżeli inni tak robią, to znaczy, że jest to rzeczą pewną i sprawdzoną. Tego typu manipulacje spotykamy wchodząc w dorosłe życie, kiedy mając lat 15 słyszymy: „Zapal, przecież i tak palą wszyscy”; a już trochę później „Załatwiaj po znajomości - tak to wszyscy robią”.

 Bardzo popularny sposób manipulowania polegającego na fałszywej konstatacji, skoro „wszyscy tak robią, rób i ty”. Presja realna czy pozorna, że coś naprawdę lub iluzorycznie robią wszyscy ma nas skłonić do „nie wyłamywania” się z szeregu. Mechanizm bardzo spokrewniony ze społecznym dowodem słuszności i regułą autorytetu. Być może bardziej odnoszący się do efektu audytorium.

Często ma miejsce przed realnie towarzyszącym nam audytorium (argument odwołujący się do ogółu).

 

Przykłady życiowe (?!)

-          Zapal, przecież i tak palą wszyscy

-          Załatwiaj po znajomości - tak to wszyscy robią

-          Zrób to i to, bo tak właśnie jest dobrze, ponieważ tak robią wszyscy.

 

Przykład biznesowy

-          Proszę pana, wszyscy wpłacają 80% zaliczki, każdy rozsądny człowiek wie, że trzeba się ubezpieczyć. Czy zna pan kogoś, kto nie chciałby jeździć samochodem? Niech Pan się spyta kogokolwiek z tu obecnych.

-          Skoro wszyscy robią interesy po znajomości i ty poszukaj tych znajomości, bo nic z tego nie będzie. Czy ktoś z nas robi inaczej?

 

Przykład domowy

-         Wszystkie młode kobiety muszą pracować zawodowo. Czy jest inny sposób, aby się samo zrealizować? Kochanie, zapytaj się każdej z nas.

 

Obrona

¨      Odnoście się do własnego systemu wartości inaczej mówiąc, jeśli ktoś Was namawia do zrobienia czegoś, co jest z nim sprzeczne. Zakładamy, że wasz system wartości jest przynajmniej oparty na Dekalogu...

¨      Nie zawsze, to, co robią inni musi odpowiadać wam. Jak napisał anonimowy twórca graffiti: „Miliony much jedzą gówno - więc jedz i ty!”

¨      Weryfikuj działania zgodnie z przyjętymi kryteriami

¨      Po pierwsze rzadko, kiedy wszyscy robią coś jednakowo a po drugie wcale nie musi to być słuszne w naszym wypadku. To, że coś tak a nie inaczej robią inni, może co najwyżej stanowić asumpt do rozważań i namysłu, a nie służyć jako argument w rozmowie.

¨      Najlepszą obroną jest pamiętanie o tym, że to, iż wszyscy coś uważają za słuszne wcale nie musi znaczyć, że tak jest w istocie. Wymaga to jednak zdobycia się na samodzielne i krytyczne myślenie. Na przekór zdaniu innych i to nie jest proste ani często miłe.

 

 

Oprzeć się presji audytorium nie jest prosto zwłaszcza, gdy jest nam nie przychylne więc jeśli wami to szczególnie przeszkadza nie podejmujcie wtedy decyzji, poczekajcie.



* Biblia Tysiąclecia, , Wydawnictwo Pallotinum, Poznań – Warszawa, 1983